Transformatieprocessen bij mensen

Transformation is a process.
It’s a journey of discovery.
There are moments on mountaintops
and moments in deep valleys of despair.
(Rick Warren)

Transformeren naar een vlinder is nogal verwarrend voor de rups

Een rups wordt een vlinder. Voor velen is dat een mooie metafoor van transformatie. Voor de rups zelf zal het anders zijn. Zij heeft tijdens haar transformatie geen flauw benul hoe haar nieuwe identiteit eruit gaat zien. Ze merkt vooral dat het bewegen lastiger wordt, het eten gaat moeizamer, de ogen zien slechter. Alles wordt zwaarder en zwaarder. Uiteindelijk komt ze tot stilstand en verandert ze in een cocon. In die cocon gebeurt van alles. Er vormt zich iets nieuws. Ze heeft geen idee hoe lang dat duurt. Op een gegeven moment breekt de cocon open. Ze vliegt, enigszins onwennig, weg als een vlinder.

Being in the flow means
being aware that
the sea of life is flowing
to us at every moment

Mensen transformeren ook, maar dat verloopt anders

Transformeren naar een vlinder is een verwarrend proces voor de rups, en dit geldt ook voor mensen die door een transformatie gaan. Echter, van tevoren weet je niet of je aan het transformeren bent. Net als de rups, die zich niet bewust is van zijn aanstaande metamorfose, heb jij dit zelf ook niet door. Wat je wel ervaart, is dat je leven en je werk steeds zwaarder en ongemakkelijker worden. Van nature wil je daar tegen vechten, want je wilt niet dat je vertrouwde manier van leven en werken verdwijnt. Deze strijd eist veel energie op en leidt tot stress- en vermoeidheidsklachten.

Anderen moeten het voor je oplossen
Net als de rups die moeite heeft met bewegen en eten, en wiens zicht verslechtert, merk je dat alles in je leven zwaarder wordt. Je zoekt mogelijk de schuld van je onbehagen in je (werk)omgeving, verwachtend dat je partner, werkgever, of de politiek het voor je oplossen. Zij moeten veranderen, zodat je huidige levenswijze minimaal behouden blijft. Maar net zoals de rups die uiteindelijk tot stilstand komt en verandert in een cocon, zet ook bij jou de achteruitgang zich voort; een transformatie is niet tegen te houden.

Niets lijkt meer te werken
Je stress en vermoeidheid nemen toe, en je loopt het risico op een burn-out. Steeds minder kun je vertrouwen op je eigen kennis en ervaring. Je frustratie richt zich op je omgeving: je partner, je werkgever, de politiek. Net als de rups bevind je je in een fase waarin alles wat vertrouwd was, lijkt te verdwijnen en je je geïsoleerd voelt. Hun oplossingen lijken steeds weer tekort te schieten, en je voelt je alsof je in een vrije val naar beneden duikelt, zonder te weten hoe je nieuwe identiteit – je ‘vlinderzijn’ – eruit zal zien.

De bodem van de put aantikken

In de coconfase van transformatie tik je de ‘bodem van de put’ aan, een metafoor voor het dieptepunt in het proces. Daarvoor denk je regelmatig dat je er bent, maar vaak is dat slechts een tijdelijk houvast. Uiteindelijk ben je als ‘rups’ uiteengevallen en bevindt je nu in een ‘cocon’. Er is bijna niets meer over van je oude manier van leven. Verwachtingen van en naar anderen zijn verdwenen. Je hebt alles losgelaten en het verleden heeft geen grip meer op je. De toekomst is open en zorgen bestaan niet meer. Je bent volledig in het moment met jezelf, waarbij tijd zijn betekenis verliest.

Eén met alles Zijn
In deze periode, merk je dat je zintuigen de wereld op een nieuwe manier waarnemen. Kleuren zijn intenser, je hoort alles zonder selectie, en je smaak is verfijnd. Er ontstaat een gevoel van gelukzaligheid, mogelijk een ervaring die nieuw voor je is. Je voelt je volledig jezelf en tegelijkertijd één met alles om je heen.

Je toekomst krijgt vorm
Vanuit deze verbinding met je pure Zelf, begint je nieuwe manier van leven vorm te krijgen. Het is alsof je voor een leeg canvas staat, klaar om je nieuwe leven vorm te geven. Een nieuwe fase van onbehagen breekt aan – het onbehagen van het niet-weten. Je toekomst heeft tijd nodig om zich te vormen en te bestendigen, wat geduld en voorzichtigheid vereist. Terugvallen in oude gewoonten is verleidelijk, maar geleidelijk vallen alle puzzelstukjes op hun plaats. Soms kom je een puzzelstukje tegen dat niet past, en de keuze ligt bij jou om daar opmerkzaam op te zijn in plaats van te forceren. Je volgt de ‘flow’ van het leven, wat merkbaar wordt in je relaties, vriendenkring, werk en mogelijk zelfs in de samenleving als geheel.

Besef van transformatie
Vooral in deze fase realiseer je je pas dat je door een transformatie bent gegaan. Daarvoor was er vaak nog ontkenning. Net als de rups die transformeert naar een vlinder, onderga je een diepgaande verandering die je zowel intern als extern opnieuw definieert.

Transformeren hoort bij het leven

Hoe zit dat bij jou als je terugkijkt in je leven? Heb jij momenten ervaren dat alles moeizaam ging? Of dat je identiteit ineens verdwenen was? Van de lagere school naar de middelbare school en van het studentenleven naar werkend leven zijn bekende voorbeelden hiervan. Maar ook scheidingen en ‘ontslagen worden’ zijn voorbeelden. Transformeren hoort nu eenmaal bij het leven.

Transformaties zijn natuurlijk en leveren uiteindelijk veel op. Alleen het proces zelf is ongemakkelijk. Dat komt doordat:

  1. Zaken plots verdwijnen. Vooral die zaken die horen bij je ego, die je identiteit geven, dierbaar en waardevol voor je zijn. Die raak je kwijt, want je ego is er even niet meer. Je verschuift van “Ik ben iemand” naar “Ik ben niemand”. Omdat je ego belangrijk is om in leven te blijven, is de natuurlijke reactie van de mens: vechten of vluchten. En als dat niet werkt: bevriezen. Je gaat de strijd aan tegen je transformatie. Dit is een hopeloze en ongezonde strijd, omdat je die altijd verliest.

  2. Je zit een tijdje in een leegte. Kenmerkend is dat je alles kwijt bent en nog geen idee hebt welke toekomst jou te wachten staat. Je weet niet meer wie je bent en je voelt je alleen, in een “diepe put”.

  3. Voorzichtig begint een nieuwe toekomst zich te vormen. Het voelt alsof je opnieuw geboren wordt. Dat betekent dat je van alles opnieuw moet leren. Dat is spannend. Je bent niet meer gewend dat je weer een beginneling bent en onder aan de ladder staat. Kortom, je gaat je nieuwe ego vormgeven. Je hebt tijd nodig om dit ego te verstevigen door o.a. een nieuwe plek in te nemen t.o.v. je leefwereld. Vriendschappen veranderen, je werk(gever) wordt anders. Ook de rol in je familie kan veranderen.
 

Pijnlijk en life-changing

Hierboven laat ik vooral de ongemakkelijke kant van het transformatieproces zien. Terwijl er ook mensen zijn die genieten van het proces. De reden dat ik hier de aandacht op het ongemak vestig, is omdat mensen impulsief via vecht- of vluchtgedrag hun transformatieproces vertragen of stilleggen. Kenmerkend aan vechtgedrag is te hard werken. Dit zorgt voor langdurige stress en verhoogde kans op burn-out. Vluchtgedrag uit zich door te verdwijnen in allerlei verslavingen (drank, drugs, obesitas etc.).

Aan de andere kant zijn er mensen die het transformatieproces als een prachtige “life-changing” experience ervaren, omdat ze goed in contact zijn met hun natuurlijke Zelf. Hierdoor hoeven ze minder een identiteit te ontlenen aan hun ego. Zij herkennen vrij snel dat ze te maken hebben met een transformatie. Dat verlies, ongemak en rouw onderdeel van dit proces is, hoe pijnlijk en verdrietig ook. Ze geven zich over aan de fase van leegte en niet-weten, omdat ze weten dat deze fase eindig is. Uiteindelijk ontstaat er iets nieuws, wat prachtig is.

Wil je meer weten over transformeren?

Hoe verloopt een transformatieproces?

Bij een transformatie zijn er 3 fasen te onderkennen:

  1. Het begint met een periode van chaos en verwarring. Voelbaar is de vraag: “Moeten moet ik het niet helemaal anders gaan doen?”
  2. Niets meer lijkt te lukken. Toch blijf je proberen. Alles lijkt tot stilstand te komen. 
  3. Er is onrust. In jezelf, thuis, op het werk. Meestal komt je eerst in een overlevingsmodus. Redden wat er te redden valt. De druk neemt toe. Ervoor gaan, ervoor vechten. Conflicten ontstaan, stress neemt toe. Een burn-out ligt op de loer. Gewoon omdat er geen uitweg meer is.
    Ook kan er vluchtgedrag bij je ontstaan, de kop in het zand steken, vreemd gaan, ontslag nemen. Of je bevriest, je trekt je terug in de hoop dat het over gaat.
  4. Uiteindelijk verdwijnt veel van wat je dierbaar is. Alles lijkt tegen te zitten, alles valt weg. Alleen jezelf blijft nog over
  1. Je bent op de bodem. De plek van leegte. Je hebt geen idee waar het naar toe gaat. Eerst nog veel emoties en gepieker over dat wat voorbij is en het besef dat het niet meer terugkomt. Maar steeds meer komt alles tot stilstand.
  2. Van binnen heb je te maken met 2 werelden. De wereld van dat wat voorbij is, dood is, en nooit meer terugkomt. Dat vraagt om loslaten en rouwen. De tweede wereld is die van een nieuwe toekomst, waarvan je dan nog niet weet hoe die eruit gaat zien. Dit niet-weten vraagt om zelfvertrouwen, geaard zijn en openstaan voor wat zich aandient. Je schakelt continu de 2 werelden, tussen rouwen en bouwen. Het is de kunst om aan beiden mindful aandacht te schenken. En vooral dicht bij jezelf te blijven. Lief zijn voor jezelf.
  1. In deze stilte en leegte ben je heel bewust en mindful van alles in je en om je heen. Na verloop van tijd gaat het nieuwe zich “kristalliseren” zoals sneeuw uit een waterdruppel vorm krijgt. Heel puur en kwetsbaar.  Het ‘nieuwe’ begint vorm te krijgen. Jouw nieuwe leven begint richting te krijgen in een nieuwe wereld.
  2. Je gaat je weer verbinden met mensen uit je oude wereld maar dan op een andere manier. Je relatie krijgt een andere identiteit. Sommige vrienden verdwijnen, je krijgt er nieuwe voor terug. Je gaat je anders in het werk opstellen, je kernwaarden, dat wat je belangrijk vindt, veranderen. Jouw nieuwe ‘ik” (‘de vlinder’) begint meer en meer vorm te krijgen.
  3. De nieuwe wereld wordt steviger. Het is alsof je opnieuw geboren aan het worden bent. Je begint helemaal opnieuw. Dus je hebt ook een periode van vallen en opstaan. Bij wijze van spreken leren je weer “lopen en fietsen”. natuurlijk kom je dan ook jezelf tegen, want in de oude wereld was je ervaren in “lopen en fietsen”. Dus het is even wennen, dat alles nieuw is. Aan de andere kant is het ook prachtig, want deze nieuwe wereld sluit veel beter aan bij wie je bent. En wat je te bieden hebt aan deze nieuwe wereld geeft je veel meer energie en levensvreugd. Iets wat je in de oude wereld kwijt was geraakt. 

Contact opnemen

Je bericht is verstuurd. Ik neem snel contact met je op.

Hartelijke groet,
Johan de Kleine

Ik wil graag een afspraak maken voor een gratis adviesgesprek.